Temiz oda iklimlendirme sistemi klasik iklimlendirme sisteminden daha karmaşıktır ve risk faktörü daha yüksektir. Klasik iklimlendirme sistemlerinde sıcaklık ve nem önemlidir. Oysa temiz oda sistemlerinde sıcaklık ve nem yanında, hava akış yönleri, hava basıncı ve canlı ve cansız kirleticiler gibi parametrelerin kontrolü gerekmektedir. Ayrıca üretim araçlarının gerek duyduğu buhar, egzost havası, temiz su, basınçlı havanın da karşılanması gerekir.
Kirliliğe neden olan kaynaklar canlı ve cansız kirleticiler olarak iki ana grupta toplanırlar. Canlı kirleticiler, bakteriler, virüsler, mantarlar gibi mikro organizmalardır. Bunlar havada, suda ve özellikle pürüzlü yüzeylerde yaşamlarını sürdürürler. En büyük canlı kirletici kaynağı ise insandır. İnsan vücudundan dakikada bin kadar bakteri ve mantar yayılır.
Cansız kirleticiler ise atmosferde doğal olarak ortaya çıkan cansız ve uçucu maddelerdir. Boyları 100 milimikrondan büyük olanlara toz denir. Sanayileşme ve şehirleşme ile cansız kirleticilerin niteliği de değişmiştir.
Üretilen ürün ve araçlarda canlı kirleticilerin olmaması, yani mikro organizmaların olmaması steril olarak tanımlanır. Bu işlemin yapılmasında da sterilizasyon denir. Steril bir ürün elde
edebilmek için üretim yapılan yerde, havada, tavanda, duvarda, her türlü yüzeyde kirleticilerin en düşük düzeyde tutulması gerekir. İklimlendirme işlemleri özel olarak tasarlanmış ve devamlı basınç altında tutulan bu odalara temiz oda denmektedir.
TEMİZ ODA STANDARTLARI
Temiz odada yapılacak üretimin şekline bağlı olarak temiz oda sınıfı belirlenir. HVAC tasarımı da buna göre yapılır. HVAC (Heating, Ventilating and Air Conditioning) havalandırma sektörünün bütün dallarını kapsar. Temiz odaların sınıflandırılmasında çok farklı standartlar kullanılır. Ancak genel olarak kabul gören standart Federal Standard 209E’dir.
ISO 14644 Temiz Oda standardı, temiz odalar ve bu odalarla birlikte kontrol edilen ortamlar için hazırlanmıştır. Bu standardın temelini 209E standardı oluşturmaktadır. TS 11605 standardı, bu standardın TSE tarafından tercüme edilen ve ülkemiz koşullarına uygun hale getirilen standarttır.
2001 yılında uygulamaya alınan bu standart dört başlıktan oluşmaktadır:
- -Kapsam
- -Tarifler
- -Sınıflandırma
- -Uygunluğun gösterilmesi
TEMİZ ODA TESTLERİ
Üretim süreçlerinin performansını gözlemlemek ve belgelemek için yapılan kontrol işlemlerine validasyon denmektedir. Bu işlemin amacı üretim aşamalarının her adımını kontrol altında
tutmaktır. Validasyon işlemleri, üretimi etkileyen veya üretimde kullanılan araçlar için yapılabilir. Bu durumda kullanılan araçların spesifikasyonları, montajı, ölçümleri ve performansı kontrol edilir. Ya da
validasyon işlemleri üretilen her ürün için yapılabilir.
Kısaca temiz oda, hava kalitesi, ısısı, nem oranı, hava basıncı belli ayarlarda düzenlenen ve içindeki partikül ve mikro organizmaların kontrol altında tutulduğu bölgedir. Temiz oda testleri, bu özelliklerin
ölçümlenmesi ve onaylanması amacı ile yapılmaktadır. Özellikle insan sağlığını etkileyen ve üreticilerin sorumlu olduğu, hastane, ilaç, laboratuar ve gıda sektörlerinde temiz oda bulunmalı ve bu temiz odaların
standartlara uygunluğu, tarafsız kuruluşlar tarafından test edilmelidir. Yapılan belli başlı testler şunlardır:
- -Partikül ölçümü
- -Fark basınç ölçümü
- -Sıcaklık ve nem ölçümü
- -Geri kazanım testi
- -Hava akış hızı ve hava değişim sayısının hesaplanması
- -Hepa filtre sızdırmazlık testi
